• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Taalzeker

Taalzeker

Taaltrainingen Nederlands, Franse vertalingen en educatief materiaal

Workshops voor NT2-docenten

Nieuwe data! Doe je mee? Bekijk de informatie en meld je aan »

  • Taalzeker
  • Taaltrainingen
  • Workshops
    • Workshops voor NT2-docenten
    • Schrijfvaardigheid
  • Educatief materiaal
  • Over Taalzeker
    • Opdrachtgevers
    • Reacties van klanten
  • Blog
  • Contact

Passivitis

2 december 2013 door Emily 4 Reacties

Het was weer tijd voor de jaarlijkse lenscontrole. Vraagt het meisje: ‘Worden uw lenzen iedere dag gereinigd?’ Ik had de neiging iets te antwoorden in de trant van ‘ja hoor, mijn vriend/huishoudster/lakei reinigt ze elke dag’, maar bedacht dat ze daar de humor waarschijnlijk niet van zou inzien. Dus hield ik wijselijk mijn mond.

Vaag en afstandelijk

Noem het beroepsdeformatie, maar ik ben allergisch voor dit soort zinnen. Wat er mis mee is? In de eerste plaats zijn ze niet duidelijk: door wie zouden mijn lenzen iedere dag gereinigd moeten worden? Wat het meisje bedoelde, was: ‘Reinigt u uw lenzen iedere dag?’ Ik vermoed dat ze dat te direct vond klinken en daarom toevlucht zocht in een passieve zin, ofwel de lijdende vorm. Passief taalgebruik is namelijk niet alleen vaag, maar ook afstandelijk. Vaak ontbreekt het onderwerp en weet je dus niet wie het doet. Vergelijk de volgende twee zinnen:

Passief: Er wordt alles aan gedaan zodat het pakketje op tijd geleverd wordt.

Actief: Wij doen er alles aan om het pakketje op tijd te leveren.

De tweede zin, de actieve variant dus (ofwel de bedrijvende vorm), is veel prettiger om te lezen.

Wat is de passivitis?

Sommige mensen vinden passieve zinnen chic klinken. Passieve zinnen ontstaan als je een vorm van het werkwoord worden of zijn combineert met een voltooid deelwoord (bijvoorbeeld wordt gedaan). Zoals we hebben gezien, zijn deze zinnen niet zozeer chic, als wel afstandelijk en vaag. Overmatig gebruik hiervan leidt tot de ziekte passivitis;-)

Bovendien kan passief taalgebruik voor verwarring zorgen. Neem de klant die van een ontwerpbureau een offerte krijgt met de tekst:

Nadat er onderzoek naar mogelijke belemmeringen is gedaan, maken wij een ontwerp voor dit gebied.

De klant denkt dat het bureau het onderzoek uitvoert, maar is dat wel zo? Pas dus goed op met passieve zinnen!

Hoe belangrijk is de koning?

Het is echter niet zo dat de passief altijd uit den boze is. Soms weet je gewoon niet wie iets heeft gedaan:

Passief: Mijn fiets is gisteren gestolen.

Actief: Een dief heeft gisteren mijn fiets gestolen.

Het onderwerp in de actieve zin, de dief, voegt inhoudelijk niets toe. De passieve zin geniet daarom de voorkeur. En soms is het maar net waar je de nadruk op wilt leggen:

Passief: Het nieuwe gebouw wordt morgen door de koning geopend.

Actief: De koning opent morgen het nieuwe gebouw.

In de eerste zin ligt de nadruk op het feit dat het gebouw geopend wordt, dus op de handeling. In de actieve zin speelt het onderwerp juist een belangrijke rol: dat de koning het gebouw opent, geeft de mededeling wat extra’s.

Wees concreet

Je mag dus best af en toe een passieve zin gebruiken, maar maak een actieve zin als het kan. Dat leest fijner en de lezer voelt zich meer aangesproken.

Categorie: Blog, Taaltips Tags: actief, bedrijvende vorm, helder schrijven, lijdende vorm, Nederlands, passief, schrijftip, stijl, taaltip

Meld je aan voor de nieuwsbrief van Taalzeker

Lees Interacties

Reacties

  1. Virgil zegt

    13 december 2013 om 11:16

    Hoi Emily,

    Heb je al eens gehoord van een passe-vite?

    Groeten,

    Virgil

    Beantwoorden
    • Emily zegt

      13 december 2013 om 12:02

      Hoi Virgil, mais oui! In Frankrijk is een zeef een passoire (of een moulinette), maar een passe-vite klinkt leuker. Daar is niks passiefs aan trouwens;-)

      Beantwoorden
  2. Virgil zegt

    14 december 2013 om 15:56

    Tis Vlaams zeker.

    Beantwoorden
    • anoniem zegt

      5 juni 2018 om 11:35

      zeer relevante opmerking

      Beantwoorden

Geef een antwoord Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Primaire Sidebar

Categorieën

  • Anekdotes
  • Blog
  • Creatief met taal
  • Geen categorie
  • ICT
  • NT2
  • Taaltips
  • Tips
  • Werkvormen

Tags

77 puntjes advies anekdote buitenlanders cadeau cursist cursisten cursus de digitaal docent docenten er exit ticket feedback Frans grammatica het ict jubileum les lesmateriaal lidwoord maatwerk Nederlands NT2 ondernemer onderwijs online Padlet schrijftip SOFT KETCHUP spreekvaardigheid spreken taal taaltip taaltraining Taalzeker tips tool uitspraak vocabulaire werkvorm woordenschat zzp

Footer

Nieuwsbrief Taalzeker

Meld je aan

Een nieuwsbrief met informatie en inspiratie voor NT2-docenten en andere taaltrainers. Mis nooit een nieuwe blog en blijf op de hoogte van workshops voor docenten.
  • Taalzeker
  • Algemene voorwaarden
  • Privacyverklaring
  • English summary
  • Contact

Taalzeker
Taal en training

Emily Palmer
Verlengde Hoogravenseweg 91
3525 BB UTRECHT
T: 06 41 085 365
E: emily@taalzeker.nl

  • LinkedIn
  • Twitter

© 2022 Taalzeker · Website: Alva Design · Terug naar boven